Van Groningen naar Grijpskerk. De vierde editie van de Vrouwenmars
In april 1945 zat in Kamp Westerbork een groep van 116 vrouwelijke politieke gevangenen opgesloten. De Duitse bezetter besloot daarop de vrouwen te evacueren. De tocht, die bekend zou komen te staan als de ‘vrouwenmars’, trok drie nachten lang door Drenthe richting Groningen. De vrouwen werden tussen Grijpskerk en Visvliet bevrijd.
De Verhalen van Groningen
Blauwe overalls met scharlaken schouderstukken en rugnummers. Die moesten de vrouwelijke gevangenen in Kamp Westerbork dragen. De schouderstukken waren een schietschijf voor de bewakers op de wachttorens.
Politieke gevangenen
In de weken ervoor waren de vrouwen als politieke gevangenen in Kamp Westerbork terecht gekomen. De meeste vrouwen waren opgepakt vanwege verzetsactiviteiten. Bij binnenkomst moesten de vrouwen zich omkleden in de blauwe overalls. De vrouwen verbleven in de zogenaamde strafbarakken: grote woonbarakken afgezet met prikkeldraad. Overdag moesten de vrouwen zwaar en smerig werk doen.
Evacuatie
Op 10 april 1945 ontvluchtte de SD het Kamp Westerbork, uit angst voor de naderende bevrijders. De gevangenen in het kamp werden achtergelaten bij de Wehrmacht. De Canadezen waren op de dag erna nog maar enkele tientallen kilometers van kamp Westerbork verwijderd. De Duitse bezetter besloot daarop de vrouwen te evacueren.
De mars begon in de nacht van 11 op 12 april. De vrouwen werden begeleid door maar liefst 500 Duitse soldaten. Het werd een lange voettocht door de Drentse heidevelden. Onderweg werden boeren uit hun bed gehaald om de stoet met paardenkarren te begeleiden en de vrouwen te vervoeren die slecht ter been waren.
Bevrijding
De tocht, die bekend zou komen te staan als de ‘vrouwenmars’, trok drie nachten lang door Drenthe richting Groningen. Om zo min mogelijk op te vallen liepen ze alleen ’s nachts. De vrouwen liepen via Assen verder richting Hoogkerk, en van daar naar het Westerkwartier. Op 14 april bereikten de vrouwen uitgehongerd een boerderij tussen Visvliet en Grijpskerk. De commandant van de soldaten besefte dat de stoet was ingesloten door de geallieerden. De vrouwen waren bang dat zij allemaal zouden worden doodgeschoten, samen met de Duitsers. De Duitse commandant besloot echter de gevangenen achter te laten en met zijn regiment verder te trekken. De vrouwen konden opgelucht ademhalen. Ze waren bevrijd.
De vrouwen liepen terug naar Grijpskerk. De inwoners van het dorp waren eerder al gewekt door het gerammel van de paardenkarren. Nu zagen ze ruim honderd vrouwen in blauwe overalls en rugnummers het dorp binnen lopen. De vrouwen werden er gastvrij onthaald en opgevangen.
https://www.groningen4045.nl/75-verhalen/gem-westerkwartier-eindpunt-vrouwenmars